Thăm và làm việc tại chùa Vĩnh Nghiêm - Bắc Giang
04/05/2024
Lượt xem: 109
Thực hiện Kế hoạch số 49/KH-UBND ngày 23/3/2023 của UBND tỉnh Nam Định v/v sưu tầm tài liệu quý hiếm của tỉnh Nam Định và về tỉnh Nam Định giai đoạn 2023 – 2030 nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật bảo quản tài liệu quý, hiếm, ngày 2/5/2024 Trung tâm lưu trữ tỉnh Nam Định đã thành lập đoàn công tác do đồng chí Trần Thị Thu Hương – Giám đốc Trung tâm làm trưởng đoàn đến thăm quan và làm việc tại chùa Vĩnh Nghiêm, còn được gọi là chùa Đức La, là một ngôi chùa cổ tại làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
Chùa Vĩnh Nghiêm - Bắc Giang là ngôi chùa cổ, là nơi lưu giữ lại
bộ mộc bản gốc duy nhất của Phật phái Trúc lâm. Đã được UNESCO trao Bằng công
nhận 3000 mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm là di sản tư liệu ký ức thế giới. Chùa Vĩnh
Nghiêm tọa lạc nơi hợp lưu của sông Lục Nam và sông
Thương (gọi là ngã ba Phượng Nhãn). Chùa nhìn ra ngã ba sông,
phía Lục Đầu Giang - Kiếp Bạc, vùng Cẩm Lý cửa ngõ ra
vào núi Yên Tử. Bao quanh chùa là núi non trong đó có núi Cô Tiên. Bên kia
sông là vương phủ của Trần Hưng Đạo, đền Kiếp Bạc. Chùa được công nhận là
một trung tâm Phật giáo, nơi đào tạo tăng đồ cho cả nước, nơi phát
tích Tam Tổ phái Thiền Trúc Lâm của Phật giáo Việt
Nam. Năm 2015, chùa được Nhà nước Việt Nam công nhận là Di tích quốc gia
đặc biệt. Tương tuyền chùa Vĩnh Nghiêm được khởi dựng vào thời Lý (thế kỷ XI).
Cuối thế kỷ XIII, (1010-1028) Phật hoàng Trần Nhân Tông cho mở mang, xây dựng
nơi đây thành trung tâm Phật giáo lớn của thời Trần, đổi tên chùa là Vĩnh
Nghiêm, gắn liền với sự ra đời và phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.
Với vai trò là một trong chốn tổ của thiền phái, chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng
với quy mô kiến trúc bề thế, nhiều hạng mục, mang tính quy chuẩn, mẫu mực của kiến
trúc chùa tháp truyền thống. Đây là ngôi chùa cổ có kiến trúc giàu bản sắc Phật
Việt nhất mà không ngôi chùa nào trong vùng có được, xứng danh là một “đại danh
lam cổ tự”. Trong chùa còn thờ Tượng Phật, tượng các vị Tổ dòng Trúc Lâm, tượng
các vị sư Tổ sau này, tượng Hộ pháp, tượng La Hán… Trong chùa còn có chiếc mõ
dài gần nửa mét, được sơn đen bóng, lỗ thoát âm có đề hai dòng chữ Phạn. Chùa
Vĩnh Nghiêm xưa là nơi đào luyện tăng đồ Phật giáo nên là nơi tàng trữ để các
bộ ván kinh xưa rộng tới 10 gian nhà. Đó là những bộ ván kinh có từ 700 năm
nay, là kho sách cổ vô cùng quý giá, như: Sa di tăng Sa di lì tỷ khiêu lỵ (348
giới luật), bộ Yên Tử nhật trình từ thế kỷ 15 (quá trình hình thành phái Trúc
Lâm), Hoa nghiêm sớ, Di đà sớ sao, Đại thừa chỉ quán, Giới kinh ni... Ngày nay
có nhiều kệ ván in kinh sử vẫn còn tại chùa. Người xưa gọi đây là khắc in, minh
chứng chùa Vĩnh Nghiêm từng thống lãnh 72 chốn tùng lâm. Trên sân chùa có một
bia đá to, gồm 6 mặt dựng năm Hoằng Định thứ 7 (1606). Ngay trước mặt tấm bia
cổ là vườn tháp mộ của 5 vị sư: Phù Lãng Trung pháp (hiệu Sa môn), Thông Duệ
ứng Duyên, Thanh Quý, Tịnh Phương Sa môn, Thanh Hanh và một số tháp khác. Sau
khi đã qua cổng tam quan, du khách có thể đi đến Toà tiền đường, Thiêu hương,
Thượng điện, Nhà tổ đệ nhất, Gác chuông, Nhà tổ đệ nhị, Hai dãy hành lang đông
tây. Mỗi một kiến trúc tại đây đều được tu sửa theo lối cổ xưa để không làm mất
bản sắc văn hóa hàng ngàn năm. Năm 1964 chùa được xếp hạng là di tích Lịch sử -
Văn hoá cấp Quốc gia. Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm được tổ chức vào ngày 14 tháng 2
âm lịch, thu hút đông đảo người dân địa phương và khách du lịch trong và ngoài
nước tới dự.
Hiện nay, kho mộc thư
vẫn lưu giữ được 34 đầu sách với gần 3000 bản khắc, mỗi bản có hai mặt, mỗi mặt
2 trang sách khắc ngược (âm bản) khoảng 2000 chữ Nôm, chữ Hán. Những bản khắc
đó vẫn được lưu truyền tại nước ta với từng nét chữ sắc xảo, tinh tế. Ngày nay,
những giá trị đó vẫn còn giữ nguyên bản, không bị hao mòn giá trị.
Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm
Trung tâm Lưu trữ tỉnh Nam Định